Co to jest tromboliza?
Nazwa tromboliza pochodzi od dwóch słów – thrombus i lysis, które znaczą odpowiednio „zakrzep” i „rozpuszczanie”. Polega na dożylnym podaniu specjalnych leków, które wiążą się z substancjami obecnymi w zakrzepie i powodują jego rozpuszczanie. Najważniejszym lekiem jest rtPA (rekombinowany tkankowy aktywator plazminogenu), zwany inaczej alteplazą.
Kto może otrzymać leczenie trombolityczne?
Trombolizę mogą otrzymać osoby, u których znany jest czas rozpoczęcia się objawów udaru mózgu oraz nie przekracza on 3 godzin. Leczenie trombolityczne stosuje się tylko w przypadku udarów niedokrwiennych. W tym celu wykonuje się badania obrazowe mózgu, aby wykluczyć krwawienie wewnątrzmózgowe. U chorych, u których objawy cofają się samoistnie, nie stosuje się trombolizy. Można ją zastosować tylko w niedługim czasie od wystąpienia objawów i tylko wtedy, gdy przyczyną udaru jest zator lub zakrzep w tętnicy mózgowej.
Zobacz też: Udar mózgu – pierwsza pomoc
U kogo nie można zastosować trombolizy?
W żadnym wypadku nie można podać trombolizy pacjentowi, u którego wystąpiło krwawienie śródczaszkowe. Również chorym, u których objawy są bardzo ciężkie i świadczą o rozległym udarze, nie można podawać leczenia trombolitycznego. Wykluczać to leczenie mogą również inne, towarzyszące choroby np. niedawno przebyty zawał serca, zaawansowana choroba wrzodowa, poważne uszkodzenie wątroby.
Stan pacjenta przy przyjęciu do szpitala także ma ogromne znaczenie – zbyt wysokie ciśnienie powyżej 185/110, bardzo wysoki poziom cukru lub zbyt mała krzepliwość krwi są przeciwwskazaniami do wdrożenia leczenia trombolitycznego. Dlaczego powyższe sytuacje dyskwalifikują z leczenia trombolitycznego? Ponieważ wszystkie zwiększają ryzyko najpoważniejszego powikłania trombolizy – krwawienia śródczaszkowego.
Kiedy można zastosować trombolizę?
Tromboliza jest skutecznym leczeniem tylko wówczas, gdy zostanie podana w odpowiednim czasie od rozpoczęcia się objawów udaru. Najlepsze wyniki leczenia osiąga się, gdy leczenie trombolityczne rozpocznie się w ciągu 3 godzin od wystąpienia objawów.
Jednak te pierwsze 3 godziny są wypełnione czynnościami, które należy wykonać przed ewentualnym leczeniem – najpierw transport chorego do szpitala, potem wszelkie badania diagnostyczne oraz kwalifikujące do leczenia trombolitycznego. Odległość od szpitala, czas potrzebny na wykonanie wszystkich koniecznych badań, a czasem po prostu zbyt późne wezwanie pomocy medycznej sprawiają, że zaledwie kilkanaście procent chorych otrzymuje trombolizę. Dlatego trwają badania nad skutecznością leczenia podanego później, do 6 godzin od wystąpienia objawów. Z drugiej strony, trwają prace nad skróceniem czasu od momentu pojawienia się pierwszych niepokojących objawów do pełnego przygotowania pacjenta do leczenia. Wiąże się to z poprawą organizacji leczenia udarów w szpitalach, a także edukacją społeczną.
Jakie są korzyści leczenia trombolitycznego?
Mogą być ogromne. Tromboliza jest tzw. leczeniem aktywnym, próbującym usunąć bezpośrednią przyczynę choroby czyli, w przypadku udaru niedokrwiennego, przywrócić dopływ krwi do niedokrwionych części mózgu. Im wcześniej to nastąpi, tym mniejsze będzie uszkodzenie mózgu, a co za tym idzie – mniejsze ubytki i niepożądane objawy neurologiczne po udarze.
Jakie jest ryzyko związane z leczeniem trombolitycznym?
Decyzja o zastosowaniu leczenia trombolitycznego nie byłaby tak trudną i złożoną, gdyby nie powikłania, które mogą z niego wynikać. Najpoważniejszym jest krwawienie śródczaszkowe. Może ono spowodować kolejne uszkodzenie mózgu, co jest tragiczną sytuacją, ponieważ założenie leczenia trombolizą jest dokładnie odwrotne. Dlatego istnieje tyle przeciwwskazań do trombolizy i wiele sytuacji niejednoznacznych jak np. podeszły wiek pacjenta. Jednak należy pamiętać, że dla osoby z udarem, bez przeciwwskazań do trombolizy, korzyści z jej zastosowania znacznie przewyższają ryzyko krwawienia.
Polecamy: Jak przebiega leczenie udaru mózgu?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
